Maart

                           Lente! Primavera

Lente, en Mathieu van der Poel won gisteren (22 mrt) 
meteen La Primavera (Milaan- San Remo) in een zinderende 

finale. Wat een schitterende vertoning, de merels zijn er flauw 

van geworden...

Enkele uurtjes eerder won Lorena Wiebes de vrouwenversie.

Tulipani boven!

Hoofdstukjes (en paragraafjes):

-  Het actuele gevoel

-  Oneliners en Citaten

-  Lichtpuntjes

-  Steenuilen in Toscane

-  Klimaat

________________________________________

Je haren, ook de mijne, schieten je toch bij voortduring droef te moede gezien de toestand in de wereld, het woeste gewoel der grootmachten, de minder in het dagelijks nieuws genoemde conflicten en andere ellende bij ons en elders ook meegenomen (vergeet ook Soedan niet en Ethiopië niet). Afijn, u leest, hoort en ziet het ook allemaal. Tenzij u een hard core-nieuwsmijder bent (geworden), al of niet in opleiding. Het houdt niet op, voorlopig meer het tegendeel. Dit las ik ook ergens: 'De actualiteit is momenteel zo eenduidig afschuwelijk dat er sleet komt op verontwaardiging.' Niettemin blijf ik toch maar een nieuwsmijder-weigeraar (in deeltijd). Terwijl de sleet intussen ook op mij vat krijgt....

Zo, nu eerst een muzikaal intermezzo . Van guitarist Duane Eddy (vorig jaar op 86-jarige leeftijd overleden), een van de eerste nummers die ik destijds hoorde op Radio Luxemburg waar we stiekem naar luisterden. Jawel, we zijn aan het begin van de jaren '60. Er lag nog een heel mooie toekomst voor ons. Dachten wij toen.

Lucca in haar element

Het hebben van een hondje helpt wel wat tegen het zuur. En dwingt bovendien tot bewegen (komt mij momenteel goed uit). Zo'n beest heeft nergens weet van, houdt zich slechts bezig met basisbehoeften des levens: veel slapen, rennen met vriendjes, op tijd eten, gaten graven, enz.  Hondje Lucca is een totaal-nieuwsmijder. Over je kop in het zand steken gesproken....

Even uitrusten op de spalti met Lucca en heupartrose

We proberen intussen toch maar zo'n beetje te blijven genieten van de prettiger dingen in het dagelijks leven (als je het ziet dan kan je het), maar niet meer dan strikt noodzakelijk voor een beetje balans. Zoals af en toe lekker eten bij een van onze favo-restaurants. Hier in Lucca nergens gevulde doperwten of andere laffe lifjes, gewoon puike Toscaanse kost & waar, op een enkele plek met Siciliaanse touch. Veramente gewoon erg lekker. Weinig of geen pasta, geen pizza (behalve traditioneel op de dag van aankomst)..

           Voorgerecht bij 'Da Pasquale' 

En verder eten we gewoon thuis, net als thuis.

Dit is voor twee dagen (ruim)

______________________________________

Oneliners

• Waren we maar nooit rechtop gaan lopen.....;

• Het genocidale optreden van Israël... hoe het eigenbelang van één persoon zijn land voor vele decennia ellende op gaat leveren, zo treurig....., zo dom....;
• 'Grote' leiders streven naar herstel van grote rijken: Poetin op weg naar Groot-Rusland, Netahyanu naar het bijbelse 'Beloofde Land';
• Lullig voor Trump, die moet er nog aan beginnen: Canada, Groenland, Gaza...;

• Oh, breaking! Ik hoor net dat Trump heeft afgezien van Groenland;

• Onderzoek van het Max Planck-Instituut toont aan: gemiddels zo'n 47.000 jaar geleden deelden Neanderthalers en Moderne Mensen de lakens. Daarna verdwenen de Neanderthalers. Er is er nog ééntje over;
• En volgens De Speld is hij in een babbeltruc van een of andere Rus getrapt. Ja, dat krijg je dan...;
• Overigens was Donald's opa een Duitser...(aha!)..., in Amerika vergaarde hij zijn eerste fortuin door het uitbaten van een bordeel;
• Het nieuwe Amerika: Russel Vought (begrotingschef in regering Trump), Door God gestuurd om de 'deep state' te vernietigen; 
• Wij zijn allen Oekraïeners; lees maar hier;
• Valse beloften trekken meer kiezers dan goede ideeën over hoe het verder moet. Waarmee die kiezers zich in eigen voet schieten, en al helemaal in die van hun kinderen/kleinkinderen e.v.;
• Spreken in je moerstaal staat volop in de belangstelling. Als voorbeeld het Omtzigts: 'een ambtelijke afsplitsing van het Nedersaksisch waarin eindeloze zinnen in elkaar verstrengelen tot een grammaticaal correcte kluwen besluiteloosheid (column Frank Heinen VK 13-03-2025); 
• Ik ben sterk voor fusie GL-PvdA (de PvdA is toch ook een doctorandussenpartij?, Hans Sp.?);
• Sander Donkers, VK 19-03: 'Sterft, gij oude partijen, of fuseer!';
• Nu nog het samenhangend inhoudelijke verhaal, over solidariteit, het leven van mensen beter maken èn klimaat/ /milieu- /biodiversteit;
• We zijn op weg naar een nieuwe wereldorde. Zullen investeringen in steviger militaire power ten koste gaan van milieu, klimaat en biodiversiteit? Zie Sophie;
• Ik hoorde een 'diplomatiedeskundige' over conflict Trump/Musk - Europa op de radio zeggen: 'Deal with reality';
• We heten van harte welkom ons nieuwe lid van de 'As van het kwaad' : Joe naait hem steeds of America';
• 'Stoppen met oorlog voeren is de enige manier om te stoppen met oorlog voeren'. (Dienstweigeraar Piet Gerbrandy in 1982. (De Gids, Nr 1/2025); 
• Vuurwerkverbod. De VVD kan er voor zorgen maar wil niet. De rekening voor de schade bij de komende jaarwisseling kan naar Yesilgöz;
• Maar bij nieuwe verkiezingen wordt die partij gewoon de grootste;
• Anno 1754 voorspeld door Voltaire, die aan een klasgenoot schreef: ‘Deze wereld is een grote schipbreuk – redden wie zich redden kan!’;
• But, 'men are speeding up their journey, by seeing what they can destroy', met of zonder cruise missiles (vrij naar Fisher Z, 1981);
• Rollenbollen voor de laatste toiletrollen, staat dat weer voor de deur?;
• Linked in, verdomd interessant, maar gaat u verder;
• Wilt u verder nog iets weten? Ga naar Punt Nl.

Lichtpuntjes

Gelukkig wordt het vooralsnog elk jaar weer lente. Er bloeide hier al van alles, van de magnolia, de narcissen tot de tulpen bij de benedenburen en op het balkon bij Luca en Giulia (foto boven). En het gaat maar door, alle vogels zijn inmiddels ook weer een tijdje klaar wakker. Net als hondje Lucca doen die gewoon hun ding, ze beoefenen met overgave de zin van het leven, zijnde de voortplanting. Nou ja, voor Lucca zit dat laatste er niet meer in want geholpen, maar ze lijkt er weinig onder te lijden. 

Magnolia in volle bloei in de tuin bij de buren

Ja, de natuur doet maar, al is het tegen de klippen op. Tot onze teleurstelling zijn de steenuiltjes achter ons appartement kennelijk verdwenen, we hebben ze hier nog niet gezien/gehoord dit jaar. Een stukje verderop wel, in de buurt van de botanische tuin hoor ik ze nog. Het lichtpuntje heeft zich verplaatst.

Corso Garibaldi, met bloeiende magnolia's

There's good days and bad days. The Kaiser Chiefs wisten dat zo'n 15 jaar geleden ook al. Lichtpuntjes, er zijn er wel aardig wat van nodig voor een min of meer prettige balans, in mijn geval toch.

Ze zijn er ook wel, lichtpuntjes. Ik zei het al:  Ik vind lichtpuntjes vaak in een goed boek, fictie of non-fictie. Ik doe het graag en zo veel mogelijk, lezen. Of ze overkomen je, zomaar in  je hangmat in de tuin, de dag uit lummelend in het strijklicht van de ondergaande zon. Samen wandelen met Mary-Anne en Lucca, stukkie fietsen, de natuur in voor een dosis prettige verwondering, dat helpt ook wel, je verzet sowieso je zinnen. En anders hebben we het hondje nog. Zoals het gezegde wil: 'Het leven is mooi, maar je moet het zien'. De bekende Vlaamse troubadour Will Tura is die gedachte ook toegedaan, okay, dat was enkele decennia geleden..

Lichtpuntjes, er zijn er meer van. Zo kwam ik een interessante advertentie tegen, met Grote Beloften aan de aftakelende mens. Het gaat om CBD-olie Mint 10% van Dr. Candy, Twee druppeltjes onder je tong, en dat max. 5x per dag, en je vliegt op je ouwe dag met je board weer fris en fruitig de Spaanse trappen van Rome af. Wel goed schudden voor gebruik. Typisch zo'n product dat door Ruud Gullitt zou kunnen worden aangeprezen ('nieuwe formule!!'). En wat kost het helemaal? €29.95 voor een potje van 10 ml. 

Nog een laatste lichtpuntje, voor mij dan. Het wielerseizoen is met de Omloop het Nieuwsblad pas echt goed vertrokken. Genieten van de koers op TV, zelfs genieten van de beelden over al die kasseistroken in Vlaanderen is niet iedereen gegeven. Dat doet mij denken aan de eerste zin van hèt wielerboek van Tim Krabbé, De Renner: 'De leegheid van die levens schokt me' als hij langs de welgevulde terrassen in Meyrueis (Cévennen) rijdt.

       Mary-Anne en Lucca kijken vol interesse naar de Omloop op TV

Afijn. 

In Toscane, Lido di Camaiore, ging de etappewedstrijd Tirreno-Adriatico van start met een individuele tijdrit. In het verleden werd deze wedstijd van kust tot kust 3x gewonnen door een Nederlander (Joop Zoetemelk, Erik Dekker, Thomas Dekker). Ik ga elk jaar kijken bij de start, hartstikke leuk, maar was nu helaas verhinderd door ziekte. De dagen ervoor waren er wel wat coureurs te spotten in de omgeving van Lucca. De heren Caruso en het jonge talent Tiberi kwamen even op bezoek bij de fietswinkel van Paladino. Tiberi zou als derde eindigen in het eindklassement. Houd hem maar in de gaten tijdens de a.s. Giro d'Italia.

Damiano Caruso (r.) en Antonio Tiberi een dag voor de start van de Tirreno in Lucca

Tsja, zelf ben ik nog maar bar weinig aan fietsen toegekomen. Tuurlijk was het het weer ook regelmatig best mooi, maar dan vaak ook wat winderig. Vaker was het nat, de achterliggende periode was de allernatste in Lucca hier in al die jaren beleefd.  Deze week nog hadden we een paar dagen Code Oranje wegens overvloedige regenval, overstromingsgevaar etc. Door al die nattigheid is ook het aantal frane niet van de lucht. Veel geblokkeerde wegen ook in de omgeving van Lucca op door mij veel gereden parkoersen dus.

Voorbeeld van zo'n frana/grondverschuiving

Maar  het vervelendst van alles waren wel de artrosepijnen in lies, onderrug, heup, eigenlijk het hele linkerbovenbeen. Lopen was nog pijnlijker dan fietsen. Nou ja, mijn grinta voor het velooke gleed de laatste tijd daarmee helaas een beetje het ravijn in. Het overkoepelende motto voor de blogs is inmiddels dus wel minder van toepassing.

Ik hoop nu met de oefeningen van mijn lokale fysio met de prachtige naam Franco del Tredici weer een beetje uit het ravijn te klimmen. 

Misschien moet ik echter toch overwegen me te laten zegenen door een plaatsvervanger op aarde van de Hoogste. Voor een grotere kans om in deze periode Lucca nog wat van het fietsen te kunnen maken, om zo ons verblijf hier met een goed fietsgevoel af te sluiten.

Ook wel mooi weer soms

Graafwerk in het vrije veld tijdens eindemiddagse uitstapje met Mary-Anne en vriendjes

Steenuilen in Toscane

# Webcam worries

Laatst zat ik naast een steenuil in een Amsterdamse tram

Hij keek mij aan met grote ogen en sprak met zwoele stem

Houdt u ook zo van SM?  (met dank aan Rob Pieters).

Worried, ik ben het omdat 'onze' steenuiltjes er niet meer zijn. Voor het eerst in al die jaren laten zij zich in ieder geval niet meer horen of zien in de groene zone direct achter ons appartement. In de rest van Toscane zijn er echter nog volop steenuilen, en ook nog wel elders in het oude centrum van Lucca. Zie de verspreiding op de kaart (uit: Atlante degli uccelli nidificanti e svernanti in Toscana.2 (Puglisi, L. et al., 2023).

Grote wateren en beboste gebieden niet meegerekend is de territoriumdichtheid bij een geschatte populatieomvang van om en nabij de 8000 broedparen circa 1 per 3 km².  Dat is ongeveer gelijk aan de situatie in Nederland. 

Volgens actuele informatie van vriend-uiloloog, tevens dierenarts Riccardo Gherardi is de steenuilenpopulatie in Toscane momenteel stabiel. Dat geldt ook voor de eveneens vrij algemene bosuil, af en toe ook gesignaleerd in Lucca-centrum, zoals een week of 3 geleden in de Orto Botanico. Of ze hier ook broeden is ongewis. Steenuilen broeden met zekerheid op enkele plekken rondom die Muren, maar dus niet meer achter ons appartementje.

Bosuil gespot in botanische tuin, Lucca

Vrij stabiel in aantallen is ook de ransuil, hoewel weinig exacte gegevens voor handen zijn. De aantallen van een andere soort, de dwergooruil, stijgen de laatste jaren. Zouden deze trekkende warmteminnaars (ze overwinteren vrnl. in Afrika) profijt trekken van de opwarming? Wie weet zijn ze dan over een jaartje of 10 ook wel in Nederland te bewonderen...

Dwergooruil (foto: Frank Vassen from Brussels, Belgium - Scops Owl (Otus scops), Kalloni, Lesvos, Greece, 19.04.2015)

Kerkuilen doen het dan weer minder goed, maar blijven in zuidelijk Italië vooralsnog op peil. Tenslotte nog de oehoe, die het bij ons zo goed doet (zie het a.s. nummer van het Tijdschrift UILEN, nr. 14, komt in de loop van mei uit). Komen ws. vrij schaars voor in de Apennijnen en de Alpi Apuani. Er komt een monitorproject aan door het Centro Ornitologico Toscano

om een beter beeld te krijgen van de verspreiding van deze soort.

Nog even terug naar de steenuilen, In Toscane broeden zij in oude olijfboomgaarden, allerlei gebouwtjes en schuren op het platteland, maar ook veelvuldig op zolders van het soort agrarische gebouwen als op deze foto:

Op de bovenste verdieping worden (inmiddels vrnl. werden) allerlei zaken opgeslagen, zoals groente en fruit, en hooi voor de beesten als wintervoorraad. Te zien zijn groepen gaten, hier mandolate geheten. Deze verzekerden de noodzakelijke luchtcirculatie. En steenuiltjes gaf het toegang tot beschutte broedplekken op zolder.

In de loop der tijden verloren dergelijke zolders in Toscane hun functie, maar ze behielden hun esthetische waarden. Bij verbouwingen tot moderne woonhuizen zijn delen van die gevels met mandolate in de verbouwing meegenomen, tot heil van de steenuil. Op de foto een voorbeeld uit de omgeving Lucca. Ook dit jaar zijn de steenuilen daar weer present.

               Hedde  gij mijn gezien gehad? (Foto: Fred Herrel)

Klimaat

Zoals de nieuwe Denker der Nederlanden David van Reybroeck in een interview met de Volkskranf (22 maart) zegt: 'Of de Russen komen, moet nog blijken, maar die hittegolven komen er zéker, en de overstromingen en bosbranden ook.’ Nou, als hij het zegt....
Klimaatopwarming, het is de belangrijkste bedreiging voor de huidige mensheid. Erg? Ja, maar er zijn ook lichtpuntjes. In de periode vóór de laatste ijstijd, pak 'm beet ongeveer 125.000 jaar geleden, was het bij ons ook wat warmer. Toen dobberden er nijlpaarden in de IJsel. Ook leuk, toch?
_________________

Volgende keer:

- Identiteit

- Dangereuze fauna-elementen

- Klimaat

- Landbouw en Natuur

- Lucca, korte terugblik

_________________________________________________

TIP: Neemt dagelijks een glaasje rode wijn en een stukje chocola en leef langer

_______________________________________________________________

Bodem, water, politiek.... in vieze eeuwen.

 

Trump verlegt de grenzen

________________________________________

Hoofdstukjes (en paragraafjes):

-  Wielrennen, een katholieke sport?

-  Oneliners en Citaten

-  FC Lucchese

-  Marianne Faithfull e.a. R.I.P.

-  Zoönosen - Vogelgriep

-  Terug in de Tijd, van Baarn tot Ethiopië

Lucca inventariseert muurhagedissen

__________________________________________

Wielrennen, een katholieke sport?  San Baronto Patrono dei ciclisti per tutte le Diocesi Toscane                    Dit is 'em: bronzen beeld, 13e eeuw Op 7 april 1995 verhieven de bisschoppen van Toscane, in vergadering bijeen te Florence, San Baronto tot beschermheilige van ons, wielrenners, voorzover woonachtig in één der bisdommen van Toscane.  Het begeleidend schrijven luidde aldus: Dank u, Heer dat u mij van de fiets heeft doen houden Dat u mij het gevoel van vrijheid geeft op de wegen der wereld Dat u er voor zorgt dat ik tijdens de vermoeienis van het trappen Niet alleen ontsnap aan mijn verplichtingen Maar ook dat het mij vervult van dankbaarheid voor de schoonheid van uw schepping,  en voor het leven en het vertrouwen dat u me alle dagen geeft. Dat ik een bron van goede werken moge zijn jegens diegenen die moe en moedeloos zijn. Help mij, Heer om passende woorden voor hun te vinden zoals het me lukt om de juiste versnelling te vinden tijdens de klim Ik hoop, Heer dat mijn geloof altijd door u zal hernieuwd Zodat ik mijn leven kan afsluiten met een sereen geweten Dat ik mijn plicht heb gedaan als fietser en als christen. __________

Wie is dat dan wel, die Baronto, en wat heeft hij met wielrennen te maken? 

De Heilige Baronto is van de vroege middeleeuwen. Hij werd geboren uit een gegoede familie te Limoges. En wel in de regeerperiode van de Merovingische koning Theodorus de Derde (673/75-691). Diens voorganger koning Clovis bekeerde zich in 496 tot het katholieke geloof. Merovingische koningen brachten het 'ware geloof' ook tot in onze contreien. In de loop der tijd zijn in Nederland op vele plaatsen typische grafvelden opgegraven, onder meer gekenmerkt door rijke grafgiften, zoals te Rhenen, Wijchen en Bergeijk. Logisch dat die ook in België zijn gevonden. Maar daar had San Baronto vermoedelijk allemaal geen weet van.

De San leidde voordat ie San werd geruime tijd een liederlijk leven van zondige pleziertjes, maar daar kwam na een hevige koortsdroom een einde aan. 

Verkwikt en gezond weer opgestaan uit een koortsige bijna dood-droom met optredens van zowel aartsvader Abraham als enkele duivels bekeerde hij zich tot het katholicisme. Hij werd monnik. Pelgrimstochten brachten hem in Toscane waar hij in de heuvels van Montalbano een kluizenaarsleven aanving. In de buurt groef hij met zijn blote handen een bron uit. Kom daar nog maar eens om... Het is de plek waar in 1995 een monumentje werd opgetrokken, een renner in volle inspanning op de klim voorstellend... In de 11e eeuw werd op de plek waar hij zijn kluizenaarsleven leidde te zijner ere al een eerste kerk gebouwd. Later groeide die plek uit tot een gehucht van bescheiden omvang, en kreeg de naam San Baronto. Tegenwoordig is San Baronto een onderdeel van de gemeente Lamporecchio (Andrea Tafi!), en ligt dicht bij Vinci, het geboortedorp van.... Leonardo , provincie Pistoia. 

Het monument bevindt zich bijna aan het einde van de fraaie, 6 km lange klim naar het plaatsje. Aldaar is enige steun 'van boven' meer dan welkom. Is het daarom dat de San de patroonheilige van alle wielrenners in alle Toscaanse bisdommen is geworden? San Baronto wist uiteraard geen bal van wielrennen. Na zijn bekering zou hij louter te voet gaan. In de loop van maart hoop ik weer een rondje over San Baronto te kunnen rijden. Eens zien wat San Baronto met mij voor heeft.... als ongelovige. En ik mag toch hopen dat ook niet-Toscaanse fietsers op zijn steun mogen rekenen. 

_____________________________

Vertrokken bij Facebook. Goodbye!!

_________________________________

 Oneliners en Citaten

• Komt het nog tot een Voorjaarsnota? Met het gekibbel binnen het Kabinet, en de giftige combinatie met asociale media (Wilders) zou je denken van niet;
• Nieuwe partij op links? Niet nodig. Geen beter nieuw verhaal dan het oude verhaal, over solidariteit en zo (John Jansen van Galen, radiocolumn OVT, 9 februari);
• Vieze rook, houtkachels maken ziek;
• Vandaag maar weer even de hippocampus geprikkeld - tegen Alzheimer; 
• De hersenen van twaalf overledenen met dementie bevatten vele malen meer microplastics dan gezonde breinen;
• Gaza vakantieoord? .... er komt geen einde aan de tristesses in de wereld;

Bron: Corriere della Sera, 7 februari

• Gaza de riviera van het Midden-Oosten? Moet er wel eerst veel gezuiverd worden, puin en etnisch;
• Hoe harder Amerika beslag legt op Groenland, hoe groter de kans dat Rusland Spitsbergen op een dag schaakt. (Column Carolien de Gruyter NRC 17-1);
• De Franse keizer Napoleon merkte op: ‘Religie is wat de armen ervan weerhoudt de rijken te vermoorden.’ ;
• Kabinet vindt helmplicht en minimumleeftijd voor fatbikes niet nodig... (5-2). Beetje dom van minister Madlener: binnenkort toch weer een aantal PVV-stemmers minder;
• Opkomende nieuwe virussen: Als het normale leven van een virus of bacterie wordt verstoord .... worden de rapen gaar;
• Dicht op elkaar gepakte gastheren doen ziekteverwekkers (bacteriën, virussen) gedijen;
• “The pandemic clock is ticking,” Osterholm said. “We just don’t know what time it is.” (Dr. Michael Osterholm, director of the Center for Infectious Disease Research and Policy at the University of Minnesota);
• Een goede populist zou twitteren: hier gaan burgers dood, pak die geitenhouderijen aan, nu. Column Sheila Sitalsing, VK 8 februari 2025;
• Je hebt de Middeleeuwen, de Gouden Eeuw.... wij leven in de Vieze Eeuwen, of volgens Theo Bakker in de Eindtijd;
• Nederland heeft, in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, géén ruimteprobleem. Wel: irrationeel ruimtegebruik. Column  Frank Kalshoven, VK16 november 2024;
• Peter Middendorp column 15-1: het gaat razendsnel de verkeerde kant op met het klimaat – elke week worden nieuwe records gebroken, Californië brandde onlangs meer dan hevig, in de winter. Toch hoef je maar ergens te komen of de radio aan te zetten en je hoort mensen vertellen dat ze binnenkort gaan skiën. En komende zomer weer een eind weg met het vliegtuig. Dat zijn toch twee lichtpuntjes, zeggen ze, bij alle somberheid. Dingen om naar uit te kunnen kijken;
• Met het democratisch gehalte van de huidige tycoons is het nog veel slechter gesteld dan in februari 1933. (Column Tommy Wieringa, VK 15 januari);
• De zin waar het om gaat, is deze: 'Het kostte de tycoons blijkbaar geen enkele moeite om de ondergang van hun democratie te financieren'. Dat gold in de jaren '30, nu gaat het ook die kant op (idem);
• Slechts 30 van de 745 wateren in Nederland voldoen aan de Kader Richtlijk Water; 
• 'Het RIVM concludeerde dat de waterkwaliteit in veel gebieden 'niet goed genoeg' is. Het drinkwater raakt vervuild door bestrijdingsmiddelen en de grote hoeveelheden mest die boeren uitrijden. Ook medicijnresten en lozingen uit de industrie, zoals PFAS, verontreinigingen het water. De waterkwaliteit is inmiddels zo slecht dat Nederland de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) niet gaat halen; 
• Er kan hier gelukkig wel meer niet, er komt een tijd dat we dat als een van de grootste verdiensten van het kabinet-Schoof gaan zien. (Marcel van Roosmalen, column NRC 23 januari);
• Hedde drugs op? Snuift u wel eens een lijntje? Of zit u meer aan de XTC-kant? Hoe ook, dan bent u (mede)verantwoordelijk voor zware drugscriminaliteit, en ook nog eens voor de vernietiging van de natuur; 
• Hij was ervan overtuigd dat mensen als individu allemaal van goede wil zijn, maar dat zij zich in massa’s konden verliezen in verwoestend kuddegedrag. Bioloog Gerrit Jan de Bruyn (1932-2024);
• De mens is de enige aap die zich kan verbeelden dat hij geen aap is. Idem;
• Er is nog geen datum voor de Nationale Whatsapp-overstapdag;
• In recent historisch onderzoek wordt beschreven hoe het verval van het Romeinse Rijk waarschijnlijk werd bespoedigd door hoge loodconcentraties in de lucht, hetgeen een gemiddeld IQ-verlies van twee à drie punten per individu opleverde. Ondanks de hysterische vooruitgangsaanspraken zal de toekomst uitwijzen dat big tech ons vooral dommer en onmondiger heeft gemaakt; dat het lood van Romeinen de sociale mediatechnologie is van nu. (Tommy Wieringa, column VK 15 januari);

Lucca verricht archeologisch onderzoek. Etrusken?

_____________________________________________________________________

Namen voetbalclubs

*  NOAD (Tilburg): Nooit Ophouden Altijd doorspelen

*  THOR Waterschei (Waterschei/Genk): Tot Heil Onzer Ribbenkast

*  VOGIDO (Enschede): Voor Ons Genoegen Is Dit Opgericht

*  EBOH (Dordrecht): Elf Boeren Op Hol (destijds vondst van EVV Eindhovensupporters)

*  DETO (Vriezenveen): Door Eendracht Tot Overwinning

*  HECTOR (Goor): Het Eerste Clubje Tot Onze Roem

______________________________________________________________________________

FC Lucchese

Enkele jaren geleden bezocht ik, samen met vriend Riccardo, tevens onze dierenarts en collega-uiloloog, met enige (lage) regelmaat  een thuiswedstrijd van de lokale voetbalclub. Ze speelden in Serie B, vooral de treffens met aartsrivaal Pisa waren een belevenis. 'Wie niet danst is er een uit Pisa', zo klonk het op de Curvo Ovest, de plek van de harde kern onder de supporters. 

                     Op de Curvo Ovest bewaken ze een geloof

Ik moet zeggen: een hele ervaring zo tussen het ruigere deel van het publiek een wedstrijd volgen, in de verstikkende clubgereleerde gekleurde rook. De club is inmiddels omlaag gevallen naar Serie C, het derde niveau hier in Italië, alwaar het een nogal kwakkelend seizoen beleeft. Veel problemen, wel/niet nieuwe eigenaar, het lijkt Vitesse wel.

Lang heb ik gedacht dat ik de enige (eenzame) Hollandse Hooligan van de club zou zijn. Dat gaat niet langer op. Enerzijds ben ik als zodanig afgetreden, anderzijds is er in 2022 een bondje ontstaan met.... de Ultras van Almere City FC. Hoe dat zo is gekomen leest u hier.

Muuropschrift in Lucca

Geen tifoso meer zijnde heb ik toch onlangs op uitnodiging van Riccardo het aardige museum onder de stadiontribune bezocht. De club, opgericht in 1905, kent een rijke geschiedenis. Acht seizoenen speelden ze in de hoogste klasse, Serie A, voor het laatst in het seizoen 1951/1952. 

Shirts, bekers, vlaggetjes, wat niet al....

Al slaan veel Italiaanse voetballers nog steeds een kruisje voor de aftrap, zo vroom als vroeger zijn ze tegenwoordig niet meer. Op onderstaande foto uit 1948 is de selectie van FC Lucchese op bezoek bij Paus Pius d'n twaalfde in het Vatikaan.

________________________________________________

Grote doden....

• Marianne Faithfull (30 januari 2025);

Listen to The Ballad of Lucy Jordan

• In de eerste week van december overleed onze aardige buurvrouw van de piano terra Manuela;

• R.I.P. ook voor Ties, vriend van zus Odi. Hij overleed in een hospice in Bakel (N-Br) op 8 februari.

____________________________________________________________

Zoönosen - Pas op voor de Vogelgriep

(Sorry, beetje lang, stokpaardje)

Wel heel mooi, zo'n virus....

Met de Sars-Covid19-pandemie ofwel de 'Corona- periode' nog vers in het geheugen (wereldwijd circa 7 miljoen doden) is het wachten nu op iets nieuws uit de viruswereld met een vergelijkbare impact, de Next Big One. Zo'n beetje alle mensen die er voor hebben doorgeleerd (virologen, epidemiologen e.a) zeggen: die NBO komt er, alleen wanneer, dat is even de vraag. 

In de natuur komen talloze virussen voor, zonder dat wij er verder weet of last van hebben. Welke daarvan zou(den) ons pijn kunnen gaan doen? Dat zal vast een zogeheten RNA-virus zijn. Ebola is er ook zo een. Die zorgt af en toe voor lokale uitbraken in bv. Congo, om dan, raadselachtig genoeg, weer met de noorderzon te verdwijnen. 

RNA-virussen hebben een flexibel genetisch bouwplan, goed voor een snelle evolutie en aanpassingen aan nieuwe gastheren. Zeker in het tropisch regenwoud gaan heel veel virussen rond. Allerlei diersoorten kunnen gastheer zijn; vleermuizen, waarvan in de grote wouden heel wat verschillende soorten voorkomen, zijn op dat punt wel het meest bekend. Maar bijvoorbeeld chimpansees en gorilla's, mensapen dus, hebben ook een soort samenlevingscontract met bepaalde virussen. In de ongestoorde situatie gebruiken virussen al duizenden jaren reservoirs in bepaalde gastsoorten, ze leven min of meer in vrede samen. In de loop der tijden passen ze zich voortdurend aan elkaar aan. Eigenlijk net als in een goed huwelijk. Voor het virus is alleen overleven van belang. Al breken ze soms door de immuunweerstand van hun gastheer heen, ze hebben er geen belang bij om hun gastheer volledig om te leggen.

Van Dier naar Mens

Waar ze wel belang bij hebben is gebruik maken van nieuwe mogelijkheden die zich voordoen. Virussen doen gewoon hun ding, hetzelfde als alle andere soorten in de natuur: iets van hun leven proberen te maken, kansen benutten, de zin van het leven in praktijk brengen: de voortplanting. Om daarmee toekomstige generaties zeker te stellen. Net als de koolmees, de Bengaalse tijger en de mens dat doen. En de wolf. Dat is de mens overigens bijzonder goed afgegaan. Zijn we niet zelf een plaag voor de wereld? We hebben veel gemeen met een virusuitbraak. 

En tegelijk zijn we die brave virussen enorm behulpzaam om minder braaf te worden. Verstoringen van het milieu door de mens vormen de aanzet tot epidemieën. Zo bezien zijn de plannen van Indonesië om komende jaren maar liefst 22 miljoen (!!) hectare veenmoeras en tropisch regenwoud om te ploegen voor uitbreiding van de plantage-industrie nogal nefast. Voor de voedselzekerheid, stellen de autoriteiten. Tsja, ik zei het al: de mens is zelf een uitbraak. In het algemeen: we beleven de laatste decennia een perfecte storm van razendsnelle natuurontginning, massale veeteelt, wereldhandel op volle toeren en reizigers overal. Dat geeft talloze RNA-virussen de gelegenheid om wereldwijd te circuleren, en te wachten op buitenkansjes. Het is dus niet zo dat de natuur 'terug slaat', het is een kwestie van virussen gelegenheid bieden kwaadaardig te worden. Die maken alleen maar gebruik van de mogelijkheden hun geboden. Hoe meer circulatie, des te groter de kans dat ze zich aanpassen tot een variant die makkelijker wordt overgedragen. Want dat moet wel even gebeuren, overstappen van hun gewone reservoir naar andere soorten, cq. de mens. De vereiste aanpassing is een kwestie van een combinatie van toeval en onvermijdelijkheid. Toeval, want al hebben we van de meeste aanpassingen niets te vrezen. Onvermijdelijkheid, want net zo goed kan het virus een keer 'raak schieten'.  En dan moet het virus na zo'n overdracht ook nog voldoende infectueus zijn. Als onze vriend dan ook nog de aanpassing vindt om van mens tot mens over te gaan, ja, dan zijn de rapen gaar: een nieuwe pandemie.

                                            Vogelgriep virusdeeltjes in geel

De grootste zorg gaat momenteel uit naar het vogelgriepvirus, ook zo'n RNA-virus. In Nederland welbekend vanwege de slachtingen in de pluimveesector. Dit virus is al in staat om op de mens over te springen. In Amerika zijn inmiddels al een kleine 100 infecties bij de mens vastgesteld; vanuit geïnfecteerde kippen èn koeien. In Louisiana heeft zo'n oversprong al geleid tot een overlijden. Tot nu toe zijn nog geen besmettingen mens-mens vastgesteld, hetgeen bij Sars-Covid (Corona) op zeker moment wel ging gebeuren. Maar als het vogelgriepvirus op ruime schaal kan blijven rondgaan in de pluimveesector kan ie zomaar bij toeval een aanpassing vinden die ook dat probleem (voor het virus dan) kan oplossen.

’

Er zijn naast de vogelgriep nog andere kandidaten voor toekomstige gezondheidsellende, Maarten Keulemans gaf in de Volkskrant een overzicht. 

En om het nog wat boeiender te maken... de verschijnselen van vogelgriep lijken nogal op de gewone seizoensgriep, de influenza die momenteel in Nederland, België en ook Italië tot epidemie is verklaard. Dat vergroot wel de kans op missen van vogelgriepgevallen, als je er als arts niet op verdacht bent. Tot slot van dit vrolijke verhaal .... bij gelijktijdige aanwezigheid van het vogelgriep- en influenzavirus in een persoon kunnen die twee heel verschillende virussen in principe wellicht genetisch materiaal uitwisselen richting iets geheel nieuws. Mogelijk worden de rapen dan wel erg gaar. Gelukkig is er veel geleerd van de Coronaperiode, er wordt volop gescreend op nieuwe mogelijk problematische virussen.

Terug in de Tijd... van Baarn tot Ethiopië

In 1972 deed ik in het kader van mijn studie biologie een maand of 7 zogeheten doctoraal onderzoek op het Plantenziektenkundig Laboratorium Willie Commelin Scholten te Baarn. Dit lab was verbonden aan de Uiniversiteiten van Amsterdam en Wageningen. De ligging ervan was ietwat pikant te noemen: schuin tegenover de villa waar zich de Baarnse Moordzaak heeft voltrokken, de Villa Canton. 

Samen met vriend/studiegenoot Rob, hij deed ginder onderzoek onderzoek met plantenvirussen, togen we elke ochtend met het autootje naar Baarn, bij mooi weer en voldoende tijd ging ik ook wel eens met de fiets.

Mijn onderzoeksonderwerp ging over de beïnvloeding van schadelijke schimmels op de bladeren van het gewas rogge door goedaardige schimmels en bacteriën, en de gevoeligheid  voor het schimmelbestrijdingsmiddel (een 'systemisch' fungicide) Benomyl. Mijn onderzoek behelsde zowel proeven in de kas als in het lab (kweken op voedingsbodems in petrischalen).

Het allermooiste vond ik echter de veldproeven, ik ben toch meer een buitenmannetje. Op de foto ziet u 'mijn' proefveldjes in de rechterbovenhoek. Aan het eind van het seizoen oogstte ik de rijpe rogge, en maakte er thuis lekker roggebrood met rozijnen van. 

Ik ben tijdens dat onderzoek heel wat in de weer geweest met dat Benomyl, zowel in de kas, in het lab als ook op mijn proefveldjes. 

Dit ter inleiding. Het gaat me verder om dat spul, Benomyl. 

C₁₄H₁₈N₄O₃

De stof is sinds 2001 niet meer toegelaten in de EU. Uit dierproeven was gebleken dat benomyl mogelijk schadelijk is voor de voortplanting bij de mens, en dat het mogelijk misvormingen bij pasgeborenen kan veroorzaken. De Amerikaanse EPA beschouwt de stof ook als mogelijk kankerverwekkend. Verder is benomyl toxisch voor vissen en regenwormen.

Aan dit leuke spulletje ben ik ruim blootgesteld geweest tijdens mijn onderzoek. En zouden er niet nog restanten in dat roggebrood hebben gezeten? 

Het is niet om deze reden dat ik geen kinderen heb. Wellicht ben ik wel misvormingen bij pasgeborenen misgelopen. Of heb ik een pasgeborene behoed voor misvormingen.

Het verhaal over Benomyl brengt me naar Ethiopië. Huhh??

Dat zit zo. Na mijn afstuderen in januari 1976 restte er nog een zee van tijd voordat ik aan mijn (vervangende) dienstplicht kon/moest beginnen. Dezelfde vriend/studiegenoot Rob was enkele maanden ervoor afgereisd naar Ethiopië. Om precies te zijn naar Jimma, in het Zuid- Westen van het land.

Hij ging daar werken bij het Jimma Agricultural Research Center, onderzoek doen aan de koffiebesziekte, veroorzaakt door een schimmel. Relevant genoeg, dat onderzoek: koffie is het belangrijkste exportproduct van Ethiopië.

Rob en zijn 'dolce metà'  Tineke nodigden ons uit om een tijdje bij hun te verblijven, in hun huis op het terrein van het onderzoeksinstituut, op een paar 100 m. afstand van een klein dorpje. Met natuur alom.  Uiteraard daaronder vele prachtige vogelsoorten (met Jouke de zwarte wouw deden we trucjes), de 's nachts passerende Dzibi (ጅብ, gevlekte hyena), en in het bos om de hoek een grote groep oostelijke franjeaap, ofwel black and white Colobus (locaal: Guereza), en ook groepjes (nogal brutale) groene meerkatten altijd in de buurt. 

 

Een tijdje werd een kleine 4 maanden van ononderbroken gastvrij verblijf. Wij denken er nog altijd met dankbaarheid jegens Rob en Tineke en met veel plezier aan terug. Mede ook omdat het zoveel meer was dan 'zomaar' een vakantie. Het verblijf leverde boeken vol aan herinneringen op, benevens waardevolle inzichten voor het leven, waarvan je het grootste  deel niet zo makkelijk (niet!) kunt opdoen tijdens een langer verblijf, ik noem maar wat, op de Veluwe. Het zijn zware woorden, maar dank zij de ervaringen daar ben ik als mens rijker, nederiger en minder stellig geworden. Voor wat het waard is. Ik zou elke menselijke juveniele adult een dergelijke ervaring gunnen. Maar ja, vanwege het milieu kunnen verre vliegreizen eigenlijk niet meer....

We vertoefden in Ethiopië in een revolutionaire periode. Keizer Haile Selassie was net afgevoerd naar het gevang, het nieuwe regime had, zoals dat gaat, steunpilaar 1 (Amerika) ingewisseld voor steunpilaar 2 (Sowjet Unie); in buurland Somalië ging het net andersom. Goh, hoe cynisch is dat! Door het land reizen zat er onder de gegeven omstandigheden niet in (dat hebben we vele jaren later nog eens ingehaald, en kregen toen toch nog een zoon, Muluye). Overal waren wegblokkades van groepen tot de tanden gewapende en meestal ook stevig Khat-gedrogeerde jonge milities. Linke soep, zeker voor makkelijk met vijand Amerika te associëren blanken, pardon, witten, als wij.

Desondanks is het gelukt om een keer meer van het land te zien, toen we met Rob mee konden op dienstreis langs andere onderzoeksstations. Daartoe moesten we eerst westelijk van het Merengebied van de Grote Slenk noordwaarts naar Addis Abeba, en na een overnachting aldaar (met spannend bezoek aan een nachtclub in de sloppenwijk, en de avondklok trotserend) langs de andere kant zuidwaarts. Een ietwat hachelijke onderneming, u zegt het. Maar we hadden alle vertrouwen in de chauffeur van het instituut, Ato (meneer) Adane, en in de meereizende gewapende beveiliger. We werden inderdaad menigmaal tot stoppen gedwongen door ietwat opgewonden 'revolutionaire' types. Maar Ato Adane wist zich rustig en bekwaam van de jongelui te ontdoen, waarschijnlijk met een verhaal dat wij van groot belang waren voor de toekomst van het Nieuwe Ethiopië. Nou ja, we geraakten weer ongeschonden thuis in Jimma. 

Grote slenk

Ato Adane was een uiterst beminnelijk man. Hij had eigenlijk nergens last van, behalve nogal erg van voetschimmel.  Als werknemer van het onderzoeksinstituut had hij makkelijk toegang tot het ook daar gebruikte bestrijdingsmiddel Benomyl. Onlangs vertelde Rob mij dat hij Ato Adane wel eens aantrof met beide voeten in een teiltje Benomyl. De gevaren van het spul waren destijds onbekend. 

Het is niet bekend of de voetbaden hem van zijn voetschimmel hebben afgeholpen. Ato Adane is op aardig hoge leeftijd. Kinderloos.

___________________________________________________________________________________

Onderdoorgang Muren

______________________++____++++______+++++++___________+++________++__________

Op weg