Over liedjes en groene steden (en meer)

 

Hoofdstukjes:

-  Oneliners en Citaten (20)  

-  Liedjes die niet meer kunnen

-  Lente

-  Fietsen

       *  Mijn eigen fietsding

       *  Tirreno-Adriatico

       *  Cicloclassica Puccini

-  Lucca-stad 

    *  Film

    *  Verval

    *  Afscheid van een tifoso

-  Tijdschrift UILEN

-  Groene steden/Natuurinclusief bouwen

    *  Tuin en Gevels

     * Groene verstedelijking, natuurinclusief bouwen, Groene metropool

_________________________________________________________

Heuvelfietsen, 20 maart

     

     

Ik kan bevestigend antwoorden

Oneliners en Citaten (20)

-  Human morality is unthinkable without empathy (bioloog en primatoloog Frans de Waal, 1948-2024); 

         Frans de Waal, Burger's Zoo, 1979 met babychimp Roosje (Foto: ANP)

Joepke aan de wandel met chimp. Burger's Zoo, 1956

-  Statement tegen verbubbeling: Ik drink geen havermelk;

-  De natuur heeft geen trekkers om terug te vechten; 

-  Vergelijk 1947-1949: politionele acties <> 2022-heden: speciale militaitre operatie;

-  Over de Natuurherstelwet: de natuur is best leuk maar moet vervuilende boeren en industrie niet in de weg zitten (Column Mathijs Bouman en Anna Dijkman FD 11 maart); 

-  We krijgen doorgaans de politici die we verdienen, maar daarom niet de politici die we nodig hebben (essay Katrin Swartenbroux in De Morgen, 2 maart jl);

-  Bij alle begrip voor de reactie van Israël op de gruwelijke actie van Hamas.... schiet Israël zich nu wel in eigen voet;

-  Bangalijst: en wederom schaamt zich het bestuur van een studentenCorps, ditmaal in Utrecht;

-  Toscaanse chefkok: ‘I donate strong emotions.’

   

 Orata al forno (gevuld met rozemarijn, tijm en knoflook), op bed van aardappel en venkel (homemade)

Bron: Groene Amsterdammer 14-3

- Over Ontkoking:

*  De 'jongere generatie' besteedt jaarlijks gemiddeld 2200 euro aan uit eten       gaan. Oudere generaties zouden jaarlijks maximaal 485 euro aan horeca;    spenderen (directeur Inga Blokker van het Foodservice Instituut Nederland).

* Als je tosti's thuis laat bezorgen heb je geen 'last van een mentale overload' of 'geen tijd'. Dan ben je gewoon niet goed bij je hoofd. (Column in VK Sylvia Witteman);

-  ’Maar alles was beter vroeger, dat is het punt. Vroeger bestond er nog optimisme' (Ilja  Leonard Pfeiffer in HP/De Tijd);

-   Als je met de tijdgeest trouwt ben je gauw weduwnaar (filosoof Søren Kierkegaard in de eerste helft van de 19e eeuw), geciteerd in dit SER-rapport 'Perspectief op brede welvaart in 2040';

-  Regenwormen zijn de invloedrijkste dieren van de hele planeet (Darwin); 

-  Wie een worm redt, helpt de aarde (Ellen Deckwitz, column NRC19 februari jl); 

-  Tuinadvies: Hoe meer u lummelt, hoe vogelvriendelijker die tuin wordt!;

- 'Nieuwe verkiezingen zullen onvermijdelijk zijn. Daartoe worden wij gedwongen door het hopeloze karakter van één Twentse katholiek met een messiascomplex.' (Ilja Pfeifer column HP/De Tijd 6 maart);

-  Iedereen is welkom, je komt er alleen niet in (de Chabotjes bij Jeroen & Sofie);

-  Voetballer Gini Wijnaldum zou misschien toch even dat boek Morele ambitie van evangelist Rutger Bregman moeten lezen;

-  Er zit iets dubbels in opgewekt schrijven in weinig opwekkende tijden.

Vrienden voor het leven (Bron: James Sheets, FinB)

____________________________________________

Scene in een gevangenis, 2035: 

De ex-politicus, de gewezen ceo en de drugscrimineel:
„Waarom jij hier?”„Medeplichtig aan ondrinkbaar maken van het water in Gelderland en Overijssel.”
„En jij?”„Nigeriaanse bodem voor vierhonderd jaar in olie verstikt. ”
„En jij?”„Invoer van 200 kilo cocaïne.”
(Carolina Trujillo, column NRC 1 maart)

_______________________________________

Liedjes die niet meer kunnen

Even aan mijn moeder vragen...   Dat was 1980. De jongens van Bloem denken na over een geactualiseerde versie: Even aan mijn ouder uit wie ik ben geboren vragen. 

Mama van Heintje (het nachtegaaltje van Bleyerheide). Wordt dus: Ouder uit wie ik geboren ben, je bent de liefste van de hele wereld.

En dan hebben we nog Moeders van Robert Long (ooit mijn ongeveer buurman in Utrecht - Overvecht). Goeie tekst, met stevige link naar het huidige tijdsgewricht. Laatste couplet:

U hebt gelijk, mevrouw, meneer Al die ellende elke keer Je doet 'r toch niks aan Ik zou niet weten wat Want onze eigen maatschappij Die is voor mensen zoals wij Al even moeilijk en ondankbaar Zoek 't maar uit, ze gaan d'r gang maar Ik heb m'n dagelijkse portie wereldleed wel weer gehad...

Lente

De lente is zo ongeveer wel begonnen, zowel in Nederland als hier in Lucca, al is het weer hier nog verre van stabiel met al die regen. (Update 20 maart: eindelijk prachtweer)

Ranunculus velutinus in de regen, 18 maart

Voor Nederland kwam de lente aan de vroege kant. Naar men zegt ongeveer een maand eerder dan wat ooit normaal was schoten voorjaarjaarsbloeiers als sneeuwklokjes en crocussen in bloei. Ook waren er veel vroege meldingen van vlinders als Atalanta en Citroenvlinder. En van hooikoorts.

Lente betekent ook vogeltrek. Vele soorten die overwinteren in Zuid-Europa of Afrika spoeden zich terug naar hun noordelijke broedgebieden. Veel mensen in Nederland waren getuige van imposante vluchten kraanvogels, noordwaarts op weg naar hun broedgebieden.

125 kraanvogels boven Brunssum, vrijdag 15 maart (Foto: Hans van de Laar)

Soorten zoals bv, de grutto en de gierzwaluw verschijnen na een tijdje weg te zijn geweest weer in Nederland of noordelijker. De grutto is bij ons een vroege terugkeerder (vanuit Portugal en West-Afrika vrnl.), begin maart werden de eerste grutto's alweer uit hun vaste broedgebieden in Nederland gemeld. De voorhoede van enkele tientallen grutto's meldden zich zelfs al half februari in de nattere graslanden van o.a. de Zaanstreek om bij te komen van hun lange reis. 

Grutto. Foto: Adri de Groot (Vogeldagboeken)

Voor de gierzwaluw moeten we nog even geduld hebben; ergens eind april verschijnen ze weer in de Hollandse steden en dorpen. Hier in Lucca worden ze een week of 4 eerder verwacht. Dankzij het onderzoek met gezenderde gierzwaluwen is heel veel bekend geworden over hun trekroutes, en over de plaatsen waar ze korter of langer blijven hangen. Lees hier het interessante verhaal over de gierzwaluwentrek in het tijdschrift Limosa.

Ongelooflijke prestaties

De trek is voor veel vogels vol van gevaren: jacht, stormen op zee of in de Sahara, verlies orientatie vanwege kunstmatige verlichting van olieplatforms op zee, windmolens, wat niet al.

Wereldwijd sterven jaarlijks miljarden vogels door botsingen met glazen gebouwen en andere doorzichtige of spiegelende structuren. Zoals de houtsnip op de foto hieronder, enkele dagen geleden aangetroffen in Utrecht. Ze zijn in dit jaargetijde op trek naar hun broedgebieden in het noorden (van Scandinavië tot Rusland).

         

           Houtsnip, raamslachtoffer (Utrecht, vorige week, Kanaalstraat)

Houtsnippen trekken ’s-nachts en worden door het licht dat nooit dooft steden ingezogen. Wanneer de dag aanbreekt en de vogels vliegend een veilig heenkomen zoeken, blijkt dat ze niet aangepast zijn aan het leven in de stad. Hun ogen staan opvallend ver naar achteren. Dat is een prettige aanpassing voor een op bosgrond broedende vogel - dan zie je zonder je kop te bewegen roofvijanden van alle kanten aankomen. Maar helaas is recht vooruit het zicht van de houtsnip ronduit slecht. In de stad vliegen ze zich daardoor vroeg of laat dood, tegen etalageruiten, glazen gevels, in portieken en bushokjes.

Fietsen

Ah, Mimosa, wat vloeit mij aan, uw (mijn) schedelveld is koeler maan

** Mijn eigen fietsding

Zondag jl. bereikte ik de hoogste hartslag tot nu toe dit jaar: 166bpm. Volgens Bartjens (lees: Strava) hoort daar een getrapt vermogen bij van ongeveer 230 watt, maar dat is een benadering, geloof ik. Hoe dan ook, samen met Steve en Stuart (mede-semi-Lucchesi) had ik er voor het eerst dit jaar eens goed de sokken in. Ik denk dat ik een hartslag laag in de 170 nog wel kan halen bij maximale inspanning indien ook goed uitgerust. Tien jaar geleden haalde ik nog wel eens 187 bpm, mijn huidige max is ook een teken van mijn fysieke verval in het laatste decennium. Tis de gewone gang van zaken, ik ben heel blij da'k nog kan wat ik nog kan.

Vanwege de vele regen in de laatste maanden zijn er in de wijde omgeving van Lucca nogal wat aardverschuivingen (frane) ontstaan. Veel van mijn standaardroutes, zoals bv. de klim naar Gombitelli zijn geblokkeerd. Het wegnemen van al die blokkades vergt veel inspanning. De prioriteit gaat uit naar herstel van de belangrijkste verbindingswegen, zoals bij Massarosa (foto).

** Tirreno-Adriatico

Wat betreft de 'echte koers' is het hier elk jaar uitzien naar de Tirreno-Adriatico. De start was ook dit jaar in Lido di Camaiore, ca. 30 kms west van Lucca, aan de kust. zoals meestal, een tijdrit.

De tweede etappe met start in Camaiore voerde over de Monte Magno en de Monte Pitoro, vaste onderdelen van mijn ritjes. Op de eerste foto hieronder komt de kopgroep na de afdaling van de Monte Magno de bocht nemen richting Pitoro. De heren hebben in no time al een voorsprong opgebouwd van 3.30 min. Met dat tijdsverschil kwam ook de grote groep al kwebbelend de hoek omzetten. Nog tijd zat... 

Kopgroep

Peloton

Het is nu uitkijken naar de aankomst van de 5e etappe van de Giro d'Italia in Lucca. Die maken we gelukkig nog net mee.

Giro-rosa--Gemeentebestuur content met de aandacht

** Cicloclassica Puccini 7 april a.s.

Ik was onlangs aanwezig bij de persconferentie waar de 3e aflevering van de Cicloclassica Puccini, een 'cultureel fietsevenement', werd gepresenteerd. 

De vrijwel volledig onverharde route voert langs plaatsen waar Giacomo Puccini, de trots van Lucca, want beschouwd als een der beste operacomponisten, tijdens zijn leven heeft vertoefd. Op een aantal plaatsen langs de route worden de deelnemers vergast op live-optredens met muziek de Grote Meester. Uiteraard met wat te eten en te drinken erbij. Het gaat mijn derde deelname worden.

Hotemetoten op een rij met het speciale Puccinishirtje (foto's: Joep van de Laar)

Lucca

** Film

      Dustin Hoffman in de Via Fillungo (Foto: Luccaindiretta)

Dustin Hoffman is in de stad, en dat zullen we weten. Hij heeft al 3x een ijsje gegeten bij deze ijssalon: https://www.igelatidipiero.it/. Welke smaak dan? Ook dat is bekend: frutti di bosco!

Op 25 maart a.s. beginnen op diverse locaties in het centrum de filmopnamen voor de nieuwe film van Peter Greenaway, The Tower's Story. Dustin Hoffman is een der hoofdrolspelers. We rekenen op een aantal weken spektakel in het historisch centrum van Lucca (wordt vervolgd).

** Verval (voorbeeld Gekko) 

Dode gekko op dakpan onderburen, 25 januari

                 4 maart                                        18 maart

Verval is ook het lot van heel wat gebouwen in Lucca, van grote woonhuizen tot voormalige fabrieken e.d. Het is een flinke smet op het algehele stadsschoon. We weten niet beter of er staan hier kolossale gebouwen zoals ex-kazernes en fabrieken van diverse aard leeg, te wachten op een nieuwe bestemming. De laatste jaren zijn gelukkig diverse slepende initiatieven ter revitalisering omgezet naar actie richting een nieuwe bestemming. Zo wordt er inmiddels gewerkt aan de complete make-over van de bij alle Lucca-bezoekers bekende historische Mercato di Carmine in hartje stad. Daar zijn al enkele 14e eeuwse fresco's bij te voorschijn gekomen.

Voormalige papierfabriek eindelijk in de steigers

En eindelijk, na 40 jaar (!) leegstand, is men ook vertrokken met de bouw van een appartementencomplex in de voormalige papierfabriek Pasquini aan het begin van de Via del Fosso; dat is bij ons schuin tegenover, aan het eind van onze straat.

Nog een opknapactie die het vermelden waard is. Waar de rondweg (in mei aankomstcircuit van de 5e etappe van de Giro d'Italia) om het oude centrum (en dus de Muren) de toegangswegen naar de stadspoorten kruist hebben verkeerslichten en onoverzichtelijke kruisingen de laatste jaren plaats gemaakt voor mooi in het groen gezette rotondes. Zowel langs die rondweg als langs de toegangswegen van rondweg naar de stadspoorten, alsmede op de Muren zelf zijn recent honderden nieuwe bomen geplant. Men doet er alles, nou ja, veel toch, aan om Lucca een groenere stad te maken.

** Afscheid van een tifoso

Tifosi hebben zich verzameld. Links op de foto, rechts om de hoek Bar Martini, ons stamcafé (Foto: Luccaindiretta)

In de San Leonardokerk (origineel gebouwd in 1118  !!) , aan het andere eind van onze straat vond op 9 maart jl. het afscheid plaats van Beppe Lorenzini, bij leven zeer gekend als o.a. vurig supporter van FC Lucchese.  Hij was bij thuiswedstrijden vaste gast op de Curva Ovest, de vaste stek van de harde kern van de club.

Samen met Riccardo, uilenvriend van hier, heb ik enkele keren zo'n thuiswedstrijd bezocht, als enige buitenlandse hooligan. Met name de wedstrijden tegen aartsrivaal Pisa zijn memorabel. De spreekkoren: 'Wie niet danst is er een van Pisa', De rook bij de opkomst van de spelers en bij heuglijke momenten (doelpunt, strafschop gestopt). Die rook en al het gedoe had ik na een paar keer wel gezien.

Tijdschrift UILEN

Inmiddels zijn de drukproeven voor het nieuwe nummer (nr. 13) van het tijdschrift UILEN gecontroleerd, als lid van de redactie deed ik mijn deelding. Het geheel is nu naar de drukker. Wij verwachten de uitgifte rond eind maart, begin april.

Voorwaar, het is wederom een prachtnummer geworden. Natuurlijk vanwege de vele fraaie foto's, maar uiteraard in de eerste plaats vanwege de boeiende artikelen. Twee daarvan springen er voor mij in het bijzonder uit: het verhaal met bijbehorende foto's over het opgroeien van een jonge bosuil vanaf ei tot uitvliegen, en een flink artikel over de ecologie van alle europese uilen, beschouwd vanuit hun bouw en functie. Uiteraard komen ook de steenuilen ruim aan bod (4 artikelen). In totaal gaat het nieuwe nummer 120 pagina's tellen. Interesse? Stuur een mailtje naar stone@steenuil.nl

In afwachting van UILEN nr 13 kan je natuurlijk altijd een kijkje nemen bij de nestkast van de steenuilen voor de camera's van Beleef de Lente. Van nog 10 vogelsoorten kan het broedproces op de voet worden gevolgd. De steenuiltjes zijn nog niet zo ver, maar bij kerkuil en slechtvalk zijn er al eieren, de bosuil heeft zelfs al een jonkie. De merels maken het nog fraaier. Bij hun zijn de jongen van het 1e nest al uitgevlogen.

Verplaatsing mannetje steenuil binnen territorium vlak na de broedtijd (gele puntjes); nestboom in groene cirkel

Groene steden en natuurinclusief bouwen

** Tuin en gevels

Heeft u een tuin? Dan kunt u vast beginnen met vogelvriendelijk tuinieren: Dat betekent: meer lummelen, minder werk, tóch een mooie tuin en winst voor vogels en insecten. Schaf meteen een hangmat aan om van daar uit het geheel al wereld beschouwend te ondergaan of weg te dromen. Kan het aanbevelen.

Wat moet u doen c.q. laten voor een vogelvriendelijke tuin? Bekijk het hier en daar. Mochten sommige adviezen onderling tegenstrijdig zijn of lijken, kies dan gewoon wat u het beste bevalt. 

Heeft u geen tuin, dan is een groen dak of een verticale tuin wel wat. Maak de gevels groener! 

Foto: ANP

Groen in het algemeen, ook groene daken en gevels hebben een bewezen positief effect op 's mensen gezondheid. Vanwege frisse(re) lucht, beperking hittestress, geluidsabsorptie, energiebesparing e.a. Prima oplossing voor binnenstedelijke gebieden met veel hoogbouw. Het is meer dan 'schaamgroen'.

Enne,... misschien hebben die houtsnippen er ook nog wat aan, aan die groene gevels.

** Groene verstedelijking, natuurinclusief bouwen, Groene metropool

Het wordt overal in Nederland steeds voller en drukker. En dan moeten er nog honderdduizenden woningen bij.... Tegelijk is de ambitie om flink te vergroenen. Hoe gaan we dat doen? Natuurinclusief ontwerpen en bouwen, is het eigentijdse parool. Natuurinclusief bouwen is een vorm van duurzaam bouwen waarbij zodanig gebouwd en ingericht wordt dat een bouwwerk bijdraagt aan de lokale biodiversiteit en natuurwaarden. Alleen een bouwwerk? Moeten we er ook aan denken om een stuk bos op te offeren voor woningbouw, om er meer natuur voor terug te krijgen? Als dat al kan. Zijn we eigenlijk al niet een Groene Metropool, waar we alleen nog maar werk moeten maken voor betere verbindingen tussen (ver)stedelijk(t) gebied en de natuur? Vanuit invalshoek mens? Wat dan met ruimte voor onze inheemse plant- en diersoorten, van veldleeuwerik, steenuil tot, vooruit, de wolf?

Stad en Natuur (wat voor natuur?)

Ook gelezen:  water en bodem leidend laten zijn in gebiedsontwikkeling (The symbiotic city, voices of nature in urban transformations, edited by Marian Stuiver. Wageningen Academic Publishers, 2022). Geen geringe ambities dus, maar wel een enorme opgave voor de komende decennia. 

To say the least: 

Er bestaat een spanningsveld tussen ruimte voor woningbouw en voldoende groen voor de mensch  (beetje wandelen, mountainbiken, hond uitlaten en zo). En helemaalgroen ter bevordering van de biodiversiteit, dus voor onze inheemse planten en dieren.

Twee actuele voorbeelden van natuurinclusief ontwerpen, het eerste project binnen stevige beperkingen qua ruimte (lees: flinke spanning tussen gewenst aantal woningen en noodzakelijk groen), het tweede project met meer ruimte voor denken van uit de natuur).

Voorbeeld 1:  project Merwedekanaal in Utrecht

Slogan: 'Living the green life in Merwede Utrecht'. Op het punt van biodiversiteit (is het ook goed voor de natuur?) lees ik dit: Het ‘groen, tenzij’ principe houdt in dat Merwede groen wordt ingericht, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om het niet te doen. Daar hoort de creatie van een Merwede biotoop met een Big Five bij. Dat zijn vleermuizen, zangvogels, egels, bijen en vlinders.'

Oef, dat zijn wel Grote Woorden. Zo'n nieuwe groene wijk op een voormalig fabrieksterrein kan zeker ook natuurwinst opleveren, maar Big Five? Dan denk ik toch eerder terug aan onze Afrika-bezoekjes, aan Etosha in Namibië of aan de Okavango in Botswana, waar ik eens oog in oog met een van de ware bigfivers - een leeuwin - mijn avondplasje deed. Onze tot christen gemaakte SAN-gids Happy heeft me toen uit de ietwat netelige situatie gered. Happy kende de bijbel even goed als onze vogelgids ('Look page 87'). Een grote, maar helaas overleden.

Ik denk wel dat het straks in Merwede relaxter buiten plassen is (hoewel verboden).

                       Impressie van nieuwe wijk te Lelystad

Voorbeeld 2: Lelystad, nieuwe wijk ZuiderC (15.000 nieuwe woningen; start 2026, klaar 2046)

Ook hier ambities genoeg.

'Lelystad: Door deze samenwerking moet een woon- en leefgebied ontstaan waar ambities op het gebied van de energietransitie, circulaire economie, klimaatadaptatie, natuur, recreatie en bereikbaarheid worden verwezenlijkt. Een combi van grote belangrijke thema's dus, wat helemaal past bij ons streven naar groenblauwe netwerken waarin stedelijk groen, natuurgebieden én de mens verbonden zijn'. 

In dit voorbeeld, veel meer dan in het eerste, is er ruimte voor groene ontwikkeling die ook ten bate komt van de biodiversiteit. Meer ruimte voor grote bomen, meer ruimte voor wateren met natuurlijke oevers etc. Maar wel ten koste van bijvoorbeeld boerenlandvogels als grutto en steenuil.

Zo zijn er inmiddels wel meer groenstedelijke ontwikkelingsprojecten. Als het over biodiversiteit gaat ontbreekt het echter aan heldere criteria, die in een Programma van Eisen kunnen worden opgenomen, een heldere Groennorm. Zo constateerde onlangs een samenwerkingsverband van Vogelbescherming Nederland, ANWB, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer, zie het rapport. 

De club met de Heer De Jone en Mevr. Van de Wal namens het demissionaire kabinet.

Belangrijkste bezwaar: de huidige normen voldoen niet aan de drie grootste uitdagingen van deze tijd: klimaat, biodiversiteit en gezondheid. Ook is er onvoldoende aandacht voor de kwaliteit van het groen. Anders gezegd: criteria ten aanzien van biodiversiteit ontbreken in de tot nu toe gebruikte normen.  

Wat me m.i. moeten zien te voorkomen is dat natuurinclusief bouwen zich gaat verhouden tot een functionerend ecosysteem als een schutting tot een groene haag.

Weet u trouwens wat een 'gedoogdak' is? Werkelijk een innovatie van de eerste orde!. Door de opmars van de vos, de bunzing en de steenmarter, nemen steeds meer meeuwen hun toevlucht tot veilige daken om op te broeden. Dat vindt lang niet iedereen leuk. Lawaai al in de vroege ochtend, geschijt, kapoote vuilzakken, wat niet al. Daar is wat op gevonden: een gedoogdak met een voor meeuwen onweerstaanbare nesthub grindbedje om op te broeden, afdakje voor schaduw). Moooi hè? Ik geloof niet dat het heel goed werkt. We gaan het zien.

________________

Oh ja, take this: 

Afgelopen jaar was het warmste jaar ooit gemeten. Ook op het gebied van broeikasgasuitstoot, stijging van de zeespiegel en het smelten van de poolkappen zijn in 2023 records gebroken (Wereld Meteorologische Organisatie).

_______________________________________________________